برای کاهش رفتارهای قلدری در دانش آموزان، والدین را آموزش دهید - فیس راز

به گزارش خبرنگاران، پدیده قلدری یکی از رایج ترین مسائلی است که مدارس با آن روبرو هستند. قلدری؛ رفتارهای پرخاشگرانه، مکرر و عمدی است که توسط فرد قلدر در برابر هم سالان ضعیف تر انجام می گردد.

رفتارهایی مثل کتک زدن، هل دادن، لگد زدن به عنوان قلدری فیزیکی محسوب می شوند و رفتارهایی مانند فحاشی، تحقیر، رنجاندن، محروم سازی فرد از وارد شدن به گروه دوستی، نادیده دریافت، طرد کردن، شایعه سازی و دروغ گفتن درباره قربانی، تبعیض نژادی و سوء استفاده جنسی در دسته قلدری های کلامی و عاطفی قرار می گیرند. همچنین گاهی از ابزارهایی مثل موبایل، کامپیوتر و... در جهت قلدری استفاده می گردد.

خانواده و نظام تربیتی والدین نقش مهمی در مسائل رفتاری بچه ها دارد. اگرچه نقش والدین در رفتارهای قلدری بچه ها و دانش آموزان بسیار مهم است، در مدارس یا مراکز مشاوره توجه زیادی به آموزش رفتارهای والدین برای پیشگیری و کاهش این نوع رفتارها توجه زیادی نمی گردد.

با توجه به اهمیت این موضوع پژوهشگران گروه روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز، در مطالعه ای تاثیر برنامه آموزش مدیریت والدین را بر رفتارهای قلدرانه دانش آموزان آنالیز کردند.

منصوره بهرامی و شهرام واحدی به همراه همکارانشان در گروه روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز در این پژوهش مشارکت داشتند.

در این مطالعه دانش آموزان پسر 10 تا 12 ساله پایه تحصیلی چهارم و پنجم دبستان شهر کرج در سال تحصیلی 97-96 مورد آنالیز قرار دریافتد. از میان مدارس این شهر، سه مدرسه و از هر مدرسه دو کلاس به صورت تصادفی انتخاب شد.

برای انجام این مطالعه 180 دانش آموز به وسیله پرسش نامه از نظر قلدری و تنظیم هیجانی مورد آنالیز قرار دریافتد. 36 نفر از دانش آموزانی که در پرسش نامه قلدری نمره بالاتری گرفته بودند، برای آنالیز های بیشتر وارد مطالعه شدند.

این دانش آموزان به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و شاهد قرار دریافتد. با همکاری مدارس و آموزش و پرورش از والدین دانش آموزان گروه آزمایش خواسته شد که در جلسات مداخله ای به مدت 9 جلسه 90 دقیقه ای شرکت نمایند. پس از این برنامه دانش آموزان هر دو گروه مجدداً به وسیله پرسش نامه آنالیز شدند.

در جلسات آموزش والدین مباحثی مثل شناسایی ویژگی های قلدری و انواع سبک های والدگری، روش های افزایش رفتار مطلوب و تکنیک های تعامل مثبت، تکنیک های دستور دادن و اطاعت از خواست والدین، تکنیک های کاهش رفتار نامطلوب، تنظیم هیجان و شناخت و مدیریت رفتارهای مرتبط با هیجان، تکنیک شناخت هیجان و رفتار از یکدیگر، تکنیک های آرام سازی کودک، آموزش مهارت همدلی برای تقویت روابط اجتماعی و دوستی کودک، به صورت تئوری و عملی مطرح شد.

پس از آنالیز نتایج به دست آمده، تعیین شد که آموزش مدیریت والدین باعث کاهش مولفه های قلدری دانش آموزان شده است. به گفته پژوهشگران این مطالعه: بچه ها قلدری کردن را به وسیله مشاهده و تقلید رفتار افراد الگو به ویژه کسانی که روابط نزدیک با آن ها دارند، یاد می گیرند. چون افراد الگو، رفتارهای خشونت آمیز را قبول و تقویت می نمایند.

در این پژوهش به وسیله آموزش والدین، فرزندان یاد دریافتد مسائل هیجانی خود را کاهش دهند و تنظیم هیجانی سازش یافته در آن ها تقویت شد. همچنین فرزندان یاد دریافتد که در موقعیت های مربوط به وقایع قلدری، راهکارها و رفتارهای موثری در پیش بگیرند.

پژوهشگران این مطالعه با توجه به فراوانی بالای رفتارهای قلدری در بین دانش آموزان دوره ابتدایی و متوسطه پیشنهاد می نمایند که برنامه آموزشی مدیریت والدین به عنوان یکی از دوره های آموزشی هفتگی یا ماهانه، به طور منظم برای والدین دانش آموزان در مدارس کشور برگزار گردد.

نتایج این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه سلامت روان کودک منتشر شده است.