تاثیر اعتیاد به فضای مجازی بر نوجوانان - فیس راز

به گزارش خبرنگاران، امروزه شبکه های اجتماعی به بخش جداناپذیر زندگی بیشتر کاربران تبدیل شده است. این شبکه ها نه تنها تاثیر عمیقی بر جنبه های اجتماعی کاربران در جوامع گوناگون گذاشته است بلکه در زمینه های مختلف دارای کاربردهای فراوانی هستند. از سوی دیگر، استفاده فزاینده از فناوری رایانه و نفوذ گسترده اینترنت، بسیاری از افراد خصوصا دانش آموزان را با اختلال بهداشت روانی و ارتباطات اجتماعی ناشی از ابتلا به اعتیاد فضای مجازی روبرو ساخته است. محققان در پژوهشی با عنوان پیش بینی اعتیاد به فضای مجازی و گرایش به رفتارهای پرخطر براساس خودتنظیمی عاطفی در دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر تهران این موضوع را بررسی کرده اند.

این پژوهش توسط عزت الله قدم پور(دانشیار روان شناسی تربیتی دانشگاه لرستان)، زینب مهدیانی(کارشناس ارشد روان شناسی تربیتی دانشگاه شهید چمران)، حافظ پادروند(دانشجوی دکترای روان شناسی تربیتی دانشگاه لرستان)، بهزاد امرایی(استادیار زیست شناسی دانشگاه پیام نور) و حسین سوری(استادیار روان شناسی تربیتی دانشگاه پیام نور) انجام شده و روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری نیز عبارت بود از تمامی دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان شهر تهران که در سال تحصیلی 98-97 مشغول به تحصیل بودند.

محققان از میان جامعه آماری تمامی مناطق آموزشی شهر تهران، منطقه 18 آموزش و پرورش را انتخاب و از بین تمامی مدارس منطقه آموزشی مذکور به روش نمونه گیری خوشه ای دو دبیرستان پسرانه را مشخص کردند. از بین جمعیت دانش آموزان پسر مدارس تعداد 150 دانش آموز به عنوان حجم نمونه در این پژوهش جای داده شدند. در این پژوهش، نمونه های موردنظر در متغیرهای سن، جنسیت و معدل تحصیلی همتا شدند.

در این مقاله آمده است: آزمون اعتیاد به اینترنت توسط یانگ در 20 آیتم طراحی و به روش لیکرت بین صفر تا چهار نمره گذاری شده است؛ بدین صورت که به پاسخ اصلا، نمره صفر؛ خیلی کم، نمره یک؛ کم، نمره دو؛ زیاد، نمره سه و به گزینه خیلی زیاد نمره چهار تعلق می گیرد. بدین ترتیب دامنه نمره هر فرد در پرسشنامه بین صفر تا 80 است. نمرات به دست آمده برای هر فرد، وی را در سه گروه طبقه بندی می کند: 1. کاربر عادی اینترنت، 2. کاربری که در اثر استفاده زیاد دچار مشکلاتی شده است، 3. کاربر معتاد که استفاده بیش از حد، وی را وابسته کرده است و نیاز به درمان دارد.

پادروند و همکارانش می گویند: برای سنجش گرایش به رفتارهای پرخطر، از مقیاس خطرپذیری جوانان ایرانی استفاده شده است. زاده محمدی، احمدآبادی و حیدری در سال 1390 این پرسشنامه را در 38 عبارت تدوین کرده اند که آسیب پذیری نوجوانان در هفت دسته رفتارهای پرخطر از قبیل خشونت، رانندگی مخاطره آمیز، سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر، مصرف الکل، رابطه و رفتار جنسی و گرایش به جنس مخالف را می سنجد.

در این پژوهش بیان شده است: به منظور سنجش خودتنظیمی عاطفی از مقیاس خودتنظیمی عاطفی مارس استفاده شد. سوالات این پرسشنامه عمدتا از کتاب راهنمایی جامع خودتنظیمی تالیف لارسن و پریز مایک برداشت شده است. این پرسشنامه دارای 44 سوال است که ابعاد شناختی، رفتاری، تغییر موقعیت، تغییر عاطفه، کاهش خلق منفی و افزایش خلق مثبت را شامل می شود.

براساس نتایج این پژوهش، بین اعتیاد به فضای مجازی در دانش آموزان و خود تنظیمی عاطفی آنان رابطه منفی معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، اعتیاد به فضای مجازی براساس خود تنظیمی عاطفی به شکل منفی قابل پیش بینی است. علاوه بر آن، بین خودتنظیمی عاطفی و گرایش به رفتارهای پرخطر در دانش آموزان رابطه منفی معناداری وجود دارد، به عبارت دیگر گرایش به رفتارهای پرخطر براساس ضعف در خودتنظیمی عاطفی قابل پیش بینی است. در تبیین این یافته پژوهشی می توان چنین استنباط کرد نوجوانانی که در زمینه شناخت خود دچار مشکل هستند و توانایی های لازم را برای خودتنظیمی عاطفی ندارند در شرایط پر استرس، از کنترل خوبی برخوردار نبوده، ماهیت استرس را با شدت بالاتری درک می کنند و از سازگاری روان شناختی کمتری برخوردارند.

این پژوهش در شماره پنجاه و سوم پانزدهمین دوره فصلنامه روان شناسی تربیتی منتشر شده است.