تخلف با دستمال و برف شادی - فیس راز

روزنامه جام جم در ادامه نوشت: کسی اگر حوصله کند و یک روز، نه، فقط چند ساعت در ورودی و خروجی های محدوده های طرح ترافیک تهران بایستد و رفتار مردم را رصد کند، انگار که دارد فیلمی کمدی می بیند و به خنده می افتد. کنار پایه بلند دوربین های ترافیکی، نیسانی دیده خواهد شد که مثل یک کوه، سبزی بارزده و به دوربین که می رسد دسته عظیمی از شوید را جدا می نماید، روی سپر محکمش می نماید و پلاک را کاملا می پوشاند. کنار دوربینی دیگر، کسی از جایگاه جلوی یک پژو پیاده می گردد و می چسبد به عقب خودرو و سلانه سلانه پیش می رود تا جایی که پلاک از تیررس دوربین خارج گردد.

از یک سمند یا یک ام وی ام یا یک دانگ فنگ، راننده ای پیاده می گردد، مشت پر از دستمال کاغذی اش را با کمی آب تر می نماید و دستمال های خیس خورده و لهیده را مثل تکه ای خمیر روی پلاک سوار می نماید. اجیرکردن یک موتورسوار برای حرکت پشت پلاک خودروی جلویی که شگردی قدیمی است. در عوض عده ای یک بسته آدامس را با هم می جوند، شیرینی اش را قورت می دهند و این توده چسبناک را می چسبانند به گوشه ای از پلاک. عده ای هم همواره با خود اسپری برف شادی دارند و تا دوربینی سرراهشان سبز می گردد پلاک را مثل کیک تولد، خامه ای می نمایند.

از وقتی محدودیت های تردد شبانه در شهر ها برقرارشده و مخصوصا در شهر هایی مثل تهران که سراسر خیابان هایش مملو از دوربین های ثبت تخلف است، عده ای به پتو های کلفت متوسل می شوند و مثل این که صندوق عقب سرما می خورد، پتو را می کشند روی سر صندوق و دنباله اش را می دهند روی پلاک یا از جعبه دستمال کاغذی یاری می گیرند و پلاک را پنهان می نمایند و به تازگی روی پلاک مثل صورت خودشان ماسک می زنند.

همه این کار ها برای تردد آزادانه و فرار از جریمه است؛ راه هایی که هم صدای پلیس را درآورده و هم صدای اعتراض رانندگان قانونمند را. وقتی راننده تهرانی 66 هزار تومان خرج می نماید و مجوز تردد روزانه در محدوده طرح را می خرد، ولی بی شمار راننده با تکه ای کاغذ، دستمال یا چسب، بدون این که کسی متعرض شان گردد آزادانه تردد می نمایند این سوال پیش می آید که چرا ما حرمت قانون را حفظ کنیم و تخلف نکنیم؟

این کار جرم است

قانون مجازات اسلامی در ماده 720 تکلیف صاحبان همه وسایل نقلیه را روشن نموده است. در این ماده می خوانیم هر کسی ارقام و مشخصات پلاک وسایل نقلیه موتوری اعم از زمینی، آبی یا کشاورزی را تغییر دهد یا پلاک وسیله نقلیه دیگری را به آن الصاق کند یا برای آن پلاک تقلبی به کار ببرد به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

طبق این ماده، زندان خاتمه کار کسانی است که پلاک خودروی خود را پنهان یا مخدوش می نمایند؛ چرا که این دو کار از تخلف فراتر است و جرم محسوب می گردد و مثل همه جرم ها احتیاج به مجازات های شدیدتری دارد، اما چرا تا به حال هیچکدام از ما نشنیده ایم که کسی به خاطر دستکاری پلاک به زندان رفته باشد؟

این سوال را که از هادی هاشمی، رئیس پیشین پلیس راهور تهران پرسیدیم. او قاطعانه جواب داد که بله حتی یک مورد را هم به سختی می گردد پیدا کرد، اما علی همه خانی، معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران عظیم ترجیح داد در تبادل نظر با ما وارد چالش پاسخگویی به این سوال نگردد و فقط به این جمله بسنده کند که کار پلیس تشکیل پفراینده و ارجاع مجرمان به دستگاه قضایی است و هرگونه پاسخ به این پرسش را نه پلیس که مرجع قضایی باید ارائه دهد.

اگر بپذیریم که پوشاندن پلاک یا دست بردن در اطلاعات و مخدوش کردن آن جرم است، پس چرا نباید مجازات حبس برای رانندگان متخلف اجرا گردد؟ آیا مجریان قانون، مجازات در نظر گرفته شده را عظیم تر از این جرم می دانند یا پای سیاست حبس زدایی در میان است و قرار است زندان ها با چنین مجرمانی اشغال نگردد؟

تقصیر کیست؛ مردم یا پلیس؟

اگر از موضوع مبهم حبس شدن یا نشدن مخدوش نمایندگان و پوشانندگان پلاک ها با آهن ربا های عظیم، کیسه های نایلونی و لُنگ های قرمز رنگ بگذریم، سوال اساسی این است که چرا درد قدیمی مخدوش و پنهان کردن پلاک ها که آسیبی اجتماعی و چالشی فرهنگی است، درمان نمی گردد و چرا حالا که شیوع کرونا، محدودیت های شبانه را به مردم شهر ها تحمیل نموده، این درد بیشتر از هر زمان دیگری خودنمایی می نماید؟

معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران عظیم که در تبادل نظر با ما افزایش مخدوش کردن پلاک ها در سایه کرونا را تایید کرد ما با خیال آسوده از دو کارشناس پرسیدیم که به نظرشان آیا تقصیر مردم است که زیر بار قانون نمی فرایند یا تقصیر پلیس است که آن طور که ضروری است بر رفتار رانندگان نظارت نمی نماید که هادی هاشمی انگشت اتهام را بیشتر سوی مردم و اعظم آهنگر آن را بیشتر سمت مسئولان گرفت.

هادی هاشمی، کارشناس حمل ونقل و ترافیک به ما گفت بخش قابل توجهی از مردم ما قانون گریزند و حتی میان قانونگذاران نیز قانون گریز پیدا می گردد مثل نماینده مجلسی که از خط ویژه رفت و به جای تمکین به قانون یک سیلی حواله صورت مامور پلیس وظیفه شناس کرد. به عقیده هاشمی حتی اگر پلیس از جنس آهن هم باشد و حضوری 24ساعته در معابر داشته باشد باز هم عده ای پیدا می شوند که قانون را دور بزنند.

در واقع این کارشناس در حالی دست روی مشکل فرهنگ عمومی می گذاشت که اعظم آهنگر، مدیر مطالعات شهری موسسه تحقیقات شهری قانون گریزی عده ای را به سختی های معیشت و تنگنا هایی که مسئولان هیچ فکری برایشان ننموده اند، ربط می داد: وقتی جرمی مثل مخدوش کردن و پوشاندن پلاک خودرو شایع می گردد، وقتی است که فشار محدودیت ها بیشتر از تحمل مردم می گردد و زمانی که موضوعی عرفی یا قانونی به کرات توسط مردم شکسته می گردد یعنی که یک جای کار لنگ می زند و یک قانون در حال ضربه زدن به مردم است؛ مردمی که البته به مرور راه های فرار را یاد می گیرند.

او به ممنوعیت تردد شبانه در شهر ها اشاره نمود و شرح داد وقتی مطابق این قانون، میان سارقی حرفه ای که برای دزدی به خیابان ها می آید با کسی که مثلا به خاطر مراقبت از پدرومادر بیمارش زمان را از دست داده و بعد از 10شب مجبور به ترددشده فرقی گذاشته نمی گردد، طبیعی است عده ای قانون شکنی یعنی مخدوش کردن و پوشاندن پلاک را انتخاب می نمایند.

این کارشناس مسائل شهری به حلقه های طرح ترافیک در تهران و شهر های عظیم نیز به عنوان موضوعاتی که عده ای را مجبور به تخطی از قانون می نماید اشاره نمود و شرح داد: مردمی که مجبورند بعد از سال ها پس انداز یک خودروی حداقلی را با قیمت های گزاف بخرند، اما در طول روز نمی توانند از آن استفاده نمایند مگر این که به حساب شهرداری پول واریز نمایند هیچ غیر طبیعی نیست اگر راه فرار از قانون یعنی مخدوش کردن پلاک را انتخاب نمایند.

آهنگر با این مقدمه که مانیفست اوست در واقع معتقد است، چون احتیاج های واقعی مردم در اعمال محدودیت ها در نظر گرفته نمی گردد و نگاهی مبتنی بر درآمدزایی بر تصمیمات حاکم است این شرایط با هیچ نظارتی ازجمله نظارت پلیس قابل اصلاح نیست. او البته در خصوص افزایش پلاک های پوشیده و مخدوش در تردد های ممنوع شبانه تاکید دارد که این تخلف با افزایش حضور فیزیکی پلیس و اعمال جریمه کنترل می گردد.

در این میان هادی هاشمی که بخش عظیمی از جامعه را قانون گریز توصیف می نماید، یک تکلمه بر حرف هایش می آورد که ناظر است بر لزوم تشدید مجازات ها. او به ما گفت هر جا که تخلف به وفور یافت می گردد مثل دستکاری پلاک خودرو ها بیانگر این است که میزان مجازات ها با جرائم همخوانی ندارد، چون اگر مجازات ها بازدارنده باشد کسی ریسک تخلف را به جان نمی خرد.

ماجرای جریمه های اشتباهی

موضوع مخدوش شدن پلاک ها البته محدود به دغدغه های ذکرشده نیست بلکه این موضوع، جرمی است که به عیان به عده ای ضربه می زند. ماجرای جریمه های اشتباهی تا به حال برای کمتر راننده ای پیش نیامده و پیه این ماجرا به تن کمتر کسی نخورده است.

با افزایش مخدوش کردن پلاک ها در محدودیت های تردد شبانه حالا شمار بیشتری از رانندگان متحمل جریمه هایی می شوند که مرتکب آن ها نشده اند و این موضوع دارد آزاردهنده می گردد. در حالی که یکی از این رانندگان سه بار برای تردد شبانه ای که انجام نداده، جریمه شده و این موضوع را با جام جم در میان می گذارد، کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا به ایسنا می گوید شاید سال ها پیش چنین احتمالی وجود داشت، اما در حال حاضر با توسعه هوشمندسازی در پلیس راهور امکان این که با تغییر پلاک، جریمه برای فرد دیگری صادر گردد وجود ندارد.

علت این است که به گفته او زمانی که خودرویی شماره گذاری می گردد، رنگ، نوع، مدل و سایر مشخصات آن در سامانه پلیس ثبت می گردد و در نتیجه اگر راننده ای ارقام پلاک خودروی خود را تغییر دهد بلافاصله این پلاک جریمه نمی گردد، بلکه ابتدا مشخصات خودرو با پلاکی که دوربین ثبت نموده تطبیق داده می گردد.

البته یک منبع آگاه به ما گفت که این قابلیت تنها در دست افزار های همراه پلیس وجود دارد و همه دوربین ها قابلیت چنین تفکیکی را ندارند که به این ترتیب ماجرای جریمه های اشتباهی توجیه می گردد. این جمله هادی هاشمی، کارشناس حمل ونقل و ترافیک را نیز خوب است به یاد بسپاریم که به ما گفت تا وقتی زیرساخت های حمل ونقل از جمله طول وعرض و تنوع راه ها و دسترسی ها، احتیاج واقعی ترافیکی مردم را برآورده نکند و حمل ونقل عمومی به سهولت در اختیار مردم نباشد تخلفاتی همچون پوشاندن و مخدوش کردن پلاک ها همچنان ادامه خواهد داشت.