معاون پژوهشکده علوم پایه کاربردی: تاب&zwnjآوری پژوهشگر حدی دارد، چرا بعد سالها موانع برطرف نشده است؟ - فیس راز

مهندس علی اکبر شهسواری در گفت وگو با خبرنگاران، گفت: اغلب اساتید، پژوهشگران و مسئولین کشور تقریباً به یک جمع بندی واحد در مورد نقاط ضعف و چالش های حوزه پژوهش کشور رسیده اند، اما چرا بعد از سال ها هنوز پیروز به رفع این موانع و مسائل نشده ایم؟

وی تأکید کرد: معتقدم نکته کلیدی در این زمینه، بحث آموزش است. هرجا آموزش دیده ایم، پیروز عمل نموده ایم؛ به طور مثال یکی از شاخص های عملکردی ما تعداد مقاله است. در این حوزه خیلی خوب عمل نموده ایم، زیرا به خوبی در حوزه مقاله نویسی آموزش دیده ایم؛ اما پژوهش فقط فراوری مقاله نیست.

معاون پژوهشی پژوهشکده علوم پایه کاربردی گفت: ارتباط صنعت و مراکز پژوهشی نسبت به گذشته اثربخشی بیشتری داشته است به طور مثال سامانه عرضه و تقاضای پژوهش (ساعت) وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اقدام مثبتی برای برقراری ارتباط بین پژوهشگر و صنعت است که می تواند با شناسایی تقاضا، صنعتگر را به پژوهشگر فعال در آن حوزه وصل کند. با این حال معتقدم هنوز نیازمند پرورش فرهنگ پژوهش هستیم که این موضوع یکی از دلایل ایجاد فاصله بین پژوهشگر و صنعتگر شده است. به طور مثال اگر پژوهشگران به نیازها، مسایل و نگرانی های بخش صنعت توجه و تمرکز بیشتری داشته باشند و سعی در رفع آنها نمایند می توان انتظار ارتباطی دوطرفه و پایدار داشت.

معاون پژوهشی پژوهشکده علوم پایه کاربردی گفت: برای ایجاد حس اعتماد، منِ پژوهشگر باید از خودم آغاز کنم؛ باید توانایی خود را در عمل اثبات کنم تا کم کم حس اعتماد ایجاد گردد. پس از آن می توان انتظار داشت مدیران صنایع هم اعتماد نموده و از پژوهشگران و نتایج تحقیقات آنها در قالب فراوری محصول یا دانش فنی حمایت نمایند.

وی همچنین اضافه نمود: در بیشتر دانشگاه های کشورهای پیشرفته جهان، کار کلاسی و تکالیف دانشجویان، در ارتباط با حل مسئله ای از صنعت یا جامعه است و از همین طریق، ارتباط بین دانشجو و صنعت برقرار شده و بعد از فارغ التحصیلی و قرارگیری در بدنه پژوهش کشور این ارتباط و اعتماد بیشتر میگردد و ادامه پیدا می نماید.

شهسواری گفت: از دیگر مواردی که می توان در فرهنگ پژوهش به آن اشاره نمود بخش غیردولتی است که در زمینه تحقیقات حضور کمرنگی دارند و اگر شرایطی فراهم گردد که بخش خصوصی به ویژه در زمینه سرمایه گذاری در حوزه پژوهش و فناوری جدی تر ورود پیدا نمایند، انتظار میرود که با سرعت بیشتری بتوان به اهداف پژوهشی کشور دست یافت.

اهمیت شبکه سازی میان پژوهشگران

شهسواری گفت: کوشش یک پژوهشگر باید در سایر مراکز پژوهشی، پژوهشکده ها و بین پژوهشگران هم دیده گردد. پیروزیت های پژوهشگران باید انعکاس پیدا کند و لازمه این امر، شبکه سازی و ارتباط مؤثر میان پژوهشگران کشور است.

وی اضافه نمود: با در ایجاد شبکه پژوهش و فناوری در کشور می توانیم حتی یافته های کوچک خود را مطرح و بازخورد آن را دریافت کنیم و در این شرایط می توان انتظار داشت به پیروزیت های بیشتری در این زمینه دست یافت.

پژوهشگران، معادن ارزشمند کشور

شهسواری با اشاره به هرم سلسله مراتب نیازهای انسان آبراهام مزلو، تأکید کرد: یکی از چالش های اساسی پژوهشگر، رفع کردن نیازهای اساسی است. پژوهشگری که هنوز دغدغه معیشت و زندگی دارد یا امنیت شغلی ندارد، چطور از او انتظار داریم که مرتکب خطا (داده سازی)، تقلب یا مهاجرت نگردد؟

وی اضافه نمود: علاوه بر توجه به معیشت و زندگی، باید برای پژوهشگر احترام قائل شویم تا به مرحله خودشکوفایی برسد. در این مرحله فرد دائماً به دنبال رشد و شکوفایی خود و یاری به دیگران است و دیگر نیازی به کنترل مداوم ندارد و احتمال خطا یا تقلب بسیار کاهش پیدا می نماید.

معاون پژوهشی پژوهشکده علوم پایه کاربردی اضافه نمود: خروج پژوهشگران و نخبگان از کشور، خطر جدی است که باید ریشه یابی گردد. در کشورهای پیشرفته، پژوهشگر دغدغه ای در زمینه تأمین نیازهای اولیه و معیشتی ندارد. پژوهشگر تا حدی تاب آوری دارد، اگر ایمان و توکل به خدا نداشته باشد، مشکل تأمین معیشت و رفع نیازهای اولیه زندگی داشته باشد، نمی تواند هر شرایطی را تحمل کند و ممکن است مرتکب خطا شده یا از کشور مهاجرت کند.

شهسواری خاطر نشان کرد: هر پژوهشگر درست مانند یک معدن است که دولت، سال ها بر روی آنها سرمایه گذاری نموده است و نباید درست زمانی که به مرحله بهره برداری می رسد و می تواند به کشور خدمت رسانی کند، این معدن ارزشمند را در هر حوزه ای ناخواسته از دست بدهیم.

تاثیر محدودیت اقتصادی در رشد پژوهش

شهسواری با اشاره به مسائل حوزه پژوهش کشور در شرایط تحریم گفت: آیا محدودیت های اقتصادی و مشخصاً بحث تحریم ها، همه جا اثرگذار است و می تواند منجر به رشد پژوهش کشور گردد؟ در فرض کلی، محدودیت اقتصادی گاهی اوقات می تواند زمینه ساز رشد و پیشرفت باشد و پژوهشگر کوشش می نماید با مراکز مختلف ارتباط بگیرد.

وی اضافه نمود: اما وقتی شرایط سخت شده و پژوهشگر با در بسته روبرو می گردد، این سؤال مطرح می گردد که آیا واقعاً این شرایط می تواند زمینه ساز رشد باشد و پژوهشگر با این شرایط، انگیزه برای پیشرفت خواهد داشت؟ قطعاً مسائل سیاسی و تحریم ها شرایط را برای پژوهشگران کشور سخت می نماید.