نقشه راه لازمه شکوفایی گردشگری روستایی در گلستان است - فیس راز

توسعه زندگی شهرنشینی علاوه بر پیامدهای مثبتی نظیر افزایش طول عمر، افزایش رفاه عمومی و افزایش سواد، تبعات منفی هم برای جوامع بشری به همراه داشته که از جمله این چالش ها میتوان به معضل های محیطی، اجتماعی و زیستی انسان از قبیل خشونت محیط، کاهش تعامل های اجتماعی و انزوا اشاره نمود. در این میان روستاها به عنوان مکانهایی با ویژگی های زیست محیطی و اجتماعی ویژه می تواند به عنوان میزبان شهروندان خسته از زندگی شهری بوده و علاوه بر کاهش پیامد منفی زندگی ماشینی به توسعه پایدار منطقه ها منجر گردد.

حضور در روستا و استفاده از ظرفیت های جهانگردی روستاها نقش بسزایی در افزایش نشاط اجتماعی و رونق مالی دارد که گلستان با داشتن بیش از هزار روستا با بافت های گوناگون فرهنگی اجتماعی تاریخی می تواند پیشقراول جهانگردی روستایی در کشور باشد.

براساس آخرین سرشماری رسمی کشور در سال 95، بیش از 871 هزار نفر از گلستانی ها که رقمی معادل 46 و 6 دهم درصد از جمعیت را تشکیل می دهند در روستاها سکونت دارند.

در هفت شهرستان از 14 شهرستان استان، روستاییان بیش از 50 درصد جمعیت شهرستان را تشکیل می دهند، به عنوان نمونه در مراوه تپه 84 و 22 دهم درصد جمعیت، در آق قلا 68 و سه دهم درصد، در کلاله 64 و 2 دهم درصد و در گالیکش 63 درصد جمعیت در روستاها سکونت دارند.

روستاهای گلستان در بخش برخورداری از جاذبه های طبیعی و تاریخی در حوزه جهانگردی سرشار از فرصت های مستعد هستند و به جهت اسکان بیش از 15 قومیت ایرانی در استان از جاذبه های فرهنگی و صنایع دستی متعددی برای جذب جهانگرد برخوردارند.

وجود سنت ها، آداب و رسوم، باورهای دینی مختلف در کنار آثار تاریخی - فرهنگی نظیر کاروانسراها، آب انبارها، بادگیرها، عمارت های تاریخی و بعلاوه آثار مذهبی روستا مانند بقاع متبرکه، امامزاده ها، مساجد، کلیساها، سبب شده تا روستاهای گلستان به عنوان مقصد جهانگردی پرطرفدار معرفی شوند.

جهانگردی روستایی با سابقه بیش از یک قرن به همه فعالیت ها و خدماتی اطلاق می گردد که دولتها، مردم و کشاورزان برای سرگرمی و استراحت جهانگردان و جذب آنها در نواحی روستایی ارائه می نمایند، این گونه جهانگردی شامل جهانگردی کشاورزی، جهانگردی مزرعه، جهانگردی طبیعت، جهانگردی فرهنگی و اکوتوریسم است.

جاذبه های جهانگردی روستایی گلستان از دیگر استانها بیشتر است

استاد رشته توریسم و جهانگردی دانشگاه های گلستان سطح جاذبه های جهانگردی روستاهای این استان را بالاتر از روستاهای همتراز در دیگر استانها دانست و گفت: جاذبه های روستاهای استان در سه محور و پراکنش جغرافیایی مختلف تقسیم بندی می شوند.

مهدی سقایی پیرامون اینکه نقشه راه لازمه شکوفایی جهانگردی روستایی در گلستان است، گفت: روستاهای دشتی و شمالی استان واقع در محدوده ترکمن صحرا، رودخانه اترک، خلیج گرگان به سبب بافت جمعیتی و مشاغل خاص به عنوان روستاهای با جاذبه فرهنگی محسوب می شوند.

وی ادامه داد: رواج بعضی مشاغل مانند صیادی و ماهیگیری این روستاها را به عنوان مقصد جهانگردی تبدیل می نماید که به عنوان نمونه میتوان به روستاهای واقع در بخش جعفربای غربی در شمال گلستان اشاره نمود.

این استاد دانشگاه یادآور شد: روستاهای کوهپایه ای استان هم به سبب برخورداری از جاذبه های طبیعی، منظرههای منحصر بفرد و برخورداری از جنبه های اکوتوریسمی در حوزه جهانگردی طبیعی بسیار مستعد محسوب می شوند که در این بخش میتوان به به روستاهای واقع در دهنه محمد آباد، زرین گل روستاهای زاو و چهل چای اشاره نمود.

سقایی در مورد ویژگی های روستاهای واقع در میان بند یا همجوار با جنگل های استان اشاره و افزود: بعضی از روستاهای استان بویژه در منطقه بندرگز و کردکوی به سبب برخورداری از قابلیت های بکر کشاورزی توان جهانگردی کشاورزی و اگروتوریسم را در خود جای داده اند.

این استاد دانشگاه گلستان بیان نمود : بعضی از روستاهای واقع در این حوزه جغرافیایی مانند روستای تاریخی تمیشه کردکوی، از جاذبه های جهانگردی تاریخی مطلوبی برخوردار هستند.

افزایش روستاهای هدف جهانگردی به 39 روستا

به گفته وی با وجود کوشش های گسترده اجرا شده اما یک معضل بزرگ در جهانگردی روستایی بچشم می خورد. سقایی گفت: براساس روینمودهای کشوری تعداد روستاهای جهانگردی گلستان به چهار روستا محدود است اما با تغییر و اصلاح رویه های ملی با استناد به ویژگی های منطقه ای و استانی، تعداد روستاهای هدف جهانگردی به 39 روستا در استان افزایش یافت.

سقایی گفت: متاسفانه در بعضی مواقع کمیت گرایی فدای کیفیت شد و بجای آنکه قابلیت ها و زیر ساخت های جهانگردی را براساس ظرفیت های هر روستا و الویت های ترسیمی توسعه دهیم به شکل فراگیر در پی رونق جهانگردی در روستاهای متعددی رفتیم.

ناکافی بودن اعتبارات

وی گفت : در این حالت به سبب ناکافی بودن اعتبارات دولتی منظره ترسیمی در حوزه جهانگردی در روستاهای هدف کامل نشد و به جای آنکه چند روستای هدف جهانگردی به زیر ساخت های مطلوب جهانگردی روستایی دست یابند تعداد زیادی روستا به حداقل زیر ساخت ها رسیدند.

این کارشناس صنعت جهانگردی توضیح داد: گلستان از محدود استان هایی است که طرح آمایش جهانگردی در آن به اتمام رسیده و 143 جاذبه استان مطالعه نهاده شده و هر یک از منطقه ها براساس ظرفیت های خود در الویت ها و سطوح مخصوصی طبقه بندی شدند.

سقایی توضیح داد: صرف ایجاد زیر ساخت ها در روستاها به جهانگردی منجر نمی گردد، برای تحقق صنعت جهانگردی در روستا باید محصول گرشگری خلق گردد و درآمد برای روستانشینان ایجاد گردد.

احتیاجمند ایجاد شبکه جهانگردی هستیم

وی با اشاره به فعالیت بعضی نهادهای غیر تخصصی در حوزه جهانگردی روستایی در استان گفت: برای تحقق جهانگردی احتیاجمند شکل گیری شبکه جهانگردی هستیم یعنی باید تعدادی روستای همجوار در تعامل با منطقه ها شهری یک قطب گرشگری را شکل دهند و با ارائه یک محصول جهانگردی صنعت جهانگردی را محقق نمایند.

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری گلستان بیان نمود: تنوع جغرافیایی و اقلیمی موجود در گلستان سبب شده تا منظرهها و جاذبه های روستاهای استان از طیف گسترده تری نسبت به سایر استان ها برخوردار باشد.

علی نصیبی گفت : مساحت به نسبت محدود گلستان فرصت بی نظیری در اختیار جهانگردان قرار داده تا برای حضور در اقلیم های مختلف و تفرجگاه هایی مانند جنگل بیابان و کویر به صرف وقت زیادی احتیاج نداشته باشند.

وی به حضور اقوام مختلف در گلستان اشاره و افزود: آداب و رسوم و سنن مختلف این قومیت ها بستری مناسب برای برگزاری جشنواره های فرهنگی هنری را مهیا ساخته که در سطح کلان گامی موثر در رونق فعالیت های حوزه جهانگردی است.

نصیبی یادآور شد: طی سالیان اخیر با پیش بینی تسهیلات مقرون به صرفه قیمت و ورود جوانان علاقمند به جهانگردی 150 واحد بومگردی در گلستان تاسیس شد و دهیاران با شرکت در دوره های آموزشی به مبانی جهانگردی آشنا شدند.

وی گفت: براساس آمارهایی که نهادهای مختلف احصا نموده اند حدود 60 روستا مهاجرت معکوس دارند و جمعیت آنها در حال افزایش است که یکی از عوامل موثر در این بخش به تقویت فعایت های جهانگردی به ویژه در روستاهای کوهستانی مربوط است.

وی ادامه داد: روستاهایی مانند ساسنگ و سیاه روبار از جمله منطقه های بودند که در حال تبدیل شدن به روستایی متروک بودند که دوباره پویایی و رونق در آنها احساس می گردد.

نصیبی گفت: با ورود جهانگردان منابع درآمدی ثابتی برای مردم ایجاد شد و مهمترین دغدغه آنها یعنی اشتغال رفع می گردد.

به تاکید نصیبی تداوم پرداخت تسهیلات مقرون به صرفه قیمت به سرمایه گذاران و کارآفرینان روستایی گلستان به ویژه در بخش جهانگردی می تواند یاری شایانی به ایجاد اشتغال در این منطقه ها کند.

وی ادامه داد: از مجموع حدود یک هزار روستای گلستان در سالهای اخیر در بسیاری از آنها اقامتگاه های بومگردی تأسیس شده که می تواند در توسعه جهانگرد روستایی نقش آفرین باشد، با ایجاد آگاهی و افزایش اطلاعات در روستاها در زمینه بومگردی اصولی و اینکه بومگردی چیست و چه یاریی به توسعه و ماندگاری جوامع محلی می نماید میتوان امیدوار بود تا در آینده از خانه های مهمانپذیر روستایی به سمت بومگردی هایی حرکت کنیم که به واقع نمادی از فرهنگ ها و سنت ها و نوع و سبک زندگی در یک روستا بوده و در کوشش برای حفظ طبیعت و فرهنگ منطقه هستند.

نصیبی گفت: علاوه بر جاذبه های طبیعی، می توان روستاهای گلستان را در زمینه تاریخی هم دارای ظرفیت های بیشماری دانست؛ بافت قدیمی و خاص روستاها در بسیاری از منطقه ها که همچنان به همان سبک و سیاق قدیم به جای مانده و از آفت شهری شدن، رها ماندند می تواند به عنوان منبع مهمی برای جذب جهانگرد محسوب گردد.

میثم علاالدین، یک روستایی آگاه منطقه زیارت گرگان گفت: وقتی روستایی مورد توجه جهانگردان نهاده شد دولت زیرساخت های آن روستا و امکانات رفاهی در آن ایجاد می نماید و همین سبب توانمندسازی جوامع محلی می گردد.

وی توضیح داد: از سوی دیگر جهانگردی با ایجاد اشتغال در روستاها سبب افزایش سطح رفاه و کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها می گردد.

علاالدین مهمترین عامل در توسعه جهانگردی روستایی را تجربه برشمرد و گفت: جهانگردان در پی تجربه خوب از سفر خود هستند و باید همه عوامل نظیر حمل و نقل، اقامت، تأسیسات خورد و خوراک مطلوب باشد تا تجربه خوبی را برای یک جهانگرد به جای گذارد.

وی افزود: کسب و کارهای سرگرم نماینده یکی از موارد اشتغالزایی است که در جهان مطرح است که میتوان با بازی های قدیمی روستایی و با ساده ترین وسائل محیطی شاد و مجذوب کننده برای جهانگرد فراهم کرد.

وی دسترسی نقاط مختلف روستایی استان به اینترنت را مطلوب ارزیابی و افزود: برای یک جهانگرد آنتن دهی تلفن همراه و اتصال به اینترنت مهم است و باید زیرساخت های روستاها در این زمینه فراهم باشد.

این روستایی اهل زیارت گرگان درباره حوزه اجتماعی جهانگردی روستایی هم یادآور شد: حضور جهانگردان باید کمترین اثر اجتماعی و فرهنگی را بر روستاهای میزبان بگذارد و در این زمینه توجه به مسائل مذهبی و فرهنگی هر روستا مهم است.