کشف شواهدی از مدیریت اداری و حسابداری 6 هزارساله در خراسان جنوبی - فیس راز

مهم ترین دوره فرهنگی شناسایی شده در محوطه کله کوب آیسک، شواهدی از آثار فرهنگی آغاز شهرنشینی و هزاره چهارم پیش از میلاد است که در دنیای باستان شناسی به نام دوره اوروک یا شوش II آغاز ایلامی شناخته می گردد. محمد حسین عزیزی خرانقی، سرپرست هیئت باستان شناسی 17 خرداد 1401، با اعلام این خبر گفت:

سومین فصل کاوش های باستان شناسی در محوطه کله کوب آیسک، شهرستان سرایان دراستان خراسان جنوبی با مجوز پژوهشگاه و تامین مالی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان جنوبی در حال اجرا است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده باستان شناسی، محوطه کله کوب در شرق ایران و استان خراسان جنوبی را یکی از معدود محوطه های پیش از تاریخی در این منطقه خواند که شواهد باستان شناختی و توالی فرهنگ های مختلف از هزاره پنجم تا دوم پیش از میلاد را در خود جای داده است. او با بیان اینکه، بر اساس مطالعات کارشناسان اداره کل استان در این محوطه وسعت آن بالغ بر هفت هکتار مشخص شده است، تصریح کرد:

در فصول گذشته کاوش در سال های 97 و 98 با هدف شناخت توالی فرهنگی و لایه نگاری محوطه انجام شد.

این باستان شناس با ابراز تأسف از اینکه، این محوطه در سال های گذشته و پیش از شناسایی به وسیله مالک تخریب، تسطیح و آثار تاریخی در محدوده گسترده ای پراکنده و کاوش در محوطه را بسیار پیچیده و سخت نموده است، اظهار کرد:

به همین علت پیش از آغاز کاوش در فصل دوم در سال 98، مطالعات ژئوفیزیک در این محوطه در دو مرحله به وسیله کوروش محمدخانی استاد گروه باستان شناسی دانشگاه شهید بهشتی انجام و بر اساس مطالعات انجام شده مکان هایی برای کاوش و ادامه فعالیت پژوهشی در این محوطه انتخاب شد.

عزیزی خرانقی اضافه کرد:

از یکی از ترانشه های کاوش شده در سال 98 (ترانشهE) در بخش مرکزی محوطه بقایای معماری خشتی منظمی شناسایی شد، ولی متأسفانه به علت کمبود اعتبار و اتمام زمان کاوش ادامه کاوش در این محل به فصل بعدی موکول شد.

او اظهار داشت:

در سال 1401، سومین فصل کاوش های این محوطه با هدف توسعه کاوش در محل ترانشه E به منظور شناسایی بهتر و دقیق تر بقایای معماری کشف شده از فصل قبل آغاز شد.

سرپرست هیئت باستان شناسی گفت:

همان طور که ذکر شد این محوطه دارای توالی لایه نگاری مناسبی است ولی مهم ترین دوره فرهنگی شناسایی شده در آن شواهدی از آثار آثار فرهنگی آغاز شهرنشینی و هزاره چهارم پیش از میلاد است که در دنیای باستان شناسی به نام دوره اوروک یا شوش II آغاز ایلامی شناخته می گردد.

او اضافه کرد:

شاخصه این فرهنگ سفال های لبه واریخته، سینی های بانشی، ظروف دسته دماغی و بعلاوه سفال های لوله دار و آبخیزداری هستند که در منطقه بین النهرین، خوزستان، فلات مرکزی و جنوب شرق ایران به خوبی شناخته شده هستند ولی نکته مهم این است که در شرق ایران برای اولین بار چنین شواهد تاریخی به دست می آید.

عزیزی خرانقی اظهار کرد:

پس از گذشت بیش از 10 روز از آغاز کاوش در فصل سوم، بقایای بیشتری از معماری صنعتی و دیوارهای خشتی شناسایی شده بعلاوه علاوه بر یافته های سفالی که نشان دهنده حضور فرهنگ های یاد شده است شواهدی از مدیریت اداری و حسابداری نیز به دست آمده که نشان دهنده این است که کله کوب به سطح پیچیدگی اجتماعی و مدیریت منابع مالی دست یافته است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده باستان شناسی در انتها توضیح داد:

تا به امروز سه فصل کاوش در این محوطه اجرا شده، ولی عموما به علت کمبود اعتبار و عدم تامین منابع کافی مالی، امکان کاوش گسترده در آن وجود نداشته و امیدوارم که در سال های آینده با تامین اعتبار بهتر و بیشتر و منابع مالی کافی امکان ادامه پژوهش تا شناسایی شواهد معماری و باستان شناسی کافی برای تبیین آثار تاریخی این محوطه و تکمیل مطالعات فراهم گردد.