بازار عراق در آستانه از دست رفتن ، حریری: ضعف تجارت خارجی ایران ربطی به نداشتن ارتباط با آمریکا ندارد - فیس راز

جهت دریافت مشاوره خدمات چاپ کاتالوگ خشتی از بهترین و مجربترین طراحان کشور همراه ما باشید. از طراحی تا چاپ کاتالوگ های تبلیغاتی حرفه ای را با بهترین قیمت از ما بخواهید.

گروه مالی خبرنگاران- دولت تدبیر با شعار های رونق مالی و بهبود معیشت مردم روی کار آمد، شعار هایی که از ابتدای امر به مسائل سیاسی و ارتباطات دیپلماتیک ایران با اروپا و آمریکا گره خورد که نهایت آن امضای برجام و دلخوشی های توسعه مالی بعد از آن بود که با روی کار آمدن ترامپ و خروج از برجام و تشدید تحریم ها در های امید به روی دولت بسته شد، دولت نه تنها بعد از خروج آمریکا از برجام بلکه قبل از آن نیز برنامه ای برای رقابت پذیری کالای ایرانی و استفاده از ظرفیت های داخلی برای توسعه صادرات به کشور های همسایه نداشت. آنالیز چرایی محدود شدن و ضعیف بودن ایران در حوزه صادرات و رقابت با سایر کشورها در اقتصاد بین الملل موضوع گفت و گوی پیش رو با مجید رضا حریری؛ رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین است که در ادامه تقدیم می گردد.

در حال حاضر شرایط بازار های صادراتی ایران چگونه است و چه در توسعه صادرات پیروز عمل نمی کنیم؟

دلایل بسیاری وجود دارد که اصلی ترین موانع پیش روی صادرات یا فروش کالا های ایرانی در بازار های جهان محسوب می شوند. دو بازار عراق و افغانستان در حال حاضر تنها بازار های اصلی هدف صادراتی ایران به شمار می فرایند، فارغ از اینکه این بازار ها خوب یا بد هستند موضوع این است که بازار های دو کشور یاد شده فعلا خریدار محصولات ما هستند. هر چند گفتنی است هیچ بازاری برای اقتصاد بد نیست و هر بازاری به قدر خود قابل اتکاست، اما اتکای بیش از حد به بازار های ناپایداری مثل عراق و افغانستان به هیچ وجه عقلانی نیست.

بازگشت پایداری سیاسی و امنیتی به عراق و افغانستان منجر به حضور سایر فراوری نمایندگان با ارائه کالا های با کیفیت تری نسبت به کالای ایرانی می گردد، این مساله می تواند موجب قطع تجارت عراق و افغانستان با ما گردد. مشابه چنین اقدامی بار ها و بار ها در عراق دیده شده است که هرازچندگاهی واردات بعضی کالا های ایرانی را در راستای حمایت از فراوری داخلی ممنوع می نمایند. فراوری نمایندگان ایرانی باید متوجه حساسیت واهمیت این موضوع باشند که افزایش امنیت در عراق عرصه را برای حضور سایر فراوری نمایندگان و ورود کالا های آن ها به بازار های عراق فراهم می نماید.

در شرایط کنونی بی ثباتی عراق وافغانستان هر فراوری نماینده ای مایل به فروش کالای خود دراین کشور نیست، اما ایجاد امنیت منجر به حذف می گردد، در این شرایط دیگر تنها رقیب ایران درعراق؛ کشور ترکیه نیست، براین اساس اتکای صرف تجاری وصادراتی ایران به عراق درست نیست، هر چند می پذیریم در شرایط تحریم بسیاری از فعالیت های تجاری و صادراتی ما از سرناچاری است، اما با تاسف می توان گفت: حتی اگر شر تحریم ها از سر اقتصاد ایران برداشته گردد در کوتاه مدت تغییر خاصی در شرایط کنونی صادراتی و تجاری و فراوریی کشور ایجاد نمی گردد چرا که سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها در راستای افزایش کیفیت فراوری و رشد و توسعه فراوری ملی نیست.

آیا بخشی از محدویت صادرات ما می تواند ناشی از تاثیرات تحریمی باشد؟

تحریم ها این روز ها دست وپای ما را بسته است، اما به معنای آن نیست که قبل از تشدید تحریم ها کار های بزرگی در توسعه صادراتی وفراوری و تجارت کشورانجام داده بودیم.

توسعه و رونق صادرات بسته به رونق فراوری و کیفیت فراوری است؛ اصلا موضوع صادرات کاملا وابسته به فراوری است، یعنی اگر فراوری منظم و مرتبی نداشته باشید صادرات به غیر از مواد خام معنا ندارد؛ دقیقا مشابه فرایند کنونی صادراتی کشور که بیش از 70 درصد محصولات صادراتی ما یا خام است یا فرآوری بسیار کمی برروی آن انجام شده است، در حالی که در جهان بین کالا ها رقابت سختی وجود دارد؛ بنابراین رقابت در صحنه صادرات باید در فراوری اتفاق بیفتد، فراوریی که قادر به رقابت از نظر کمیت وقیمت با سایر کالا ها باشد؛ اما ما این مزیت را در فراوری کالای ایرانی ایجاد ننموده ایم، نه کالای ما خیلی کیفی است نه با قیمت مناسب تری نسبت به کالا های مشابه صادر می گردد، در نتیجه اگر فکری برای فراوری نکنیم و فراوری برای صادرات را سرلوحه کار قرار ندهیم، قاعدتاً دردراز مدت در حوزه صادرات نیز نمی توانیم پیروز باشیم.

به نظر می رسد دولت بخش بزرگی از مسائل را به تحریم های آمریکا و اروپا مربوط می داند این توجیه را قبول دارید؟

متاسفانه مبادلات خارجی ما به کمترازده کشور جهان محدود شده است، حتی دیگر موضوع صادرات به خاورمیانه نیست؛ ما از صادرات به همسایگانی که مصرف نماینده خوبی هستند وپول برای خرید دارند نیزعقب مانده ایم؛ عموما کشور های حاشیه جنوب خلیج فارس مصرف نمایندگان خوبی هستند که متاسفانه کمرنگ شدن ارتباطات سیاسی باعث از دست دادن بازار های مصرفی این کشور ها شده است، بنابراین ضعف صادرات و تجارت کشور را نمی توان به عدم ارتباط با اروپا و آمریکا منحصر کرد؛ ما در چهل سال گذشته غیر از مواد پتروشیمی به اروپا چیزی صادر ننموده ایم، پس تضعیف رشد صادرات و رشد تجارت ومسائل مالی را نباید به گردن قطع ارتباط با اروپا و آمریکا بیندازیم، هر چند بهبود روابط ایران با آمریکا واروپا تاثیرات مطلوبی بر اقتصاد کشور به جای می گذارد، اما در حوزه صادرات اتفاق غیرمترقبه ای به دلیل دو مولفه کیفیت و قیمت رخ نمی دهد.

مساله ما بیماری فروش نفت است که از اواخر دهه چهل شمسی و اوایل دهه پنجاه قبل ازپیروزی انقلاب گریبان اقتصاد ما را گرفته است. البته بنده جزء آن دسته از افراد نیستم که نفت را بلایی برای اقتصاد می دانند؛ بلکه معتقدم نفت ثروت خدادادی و ملی ماست، اما دولت ها چگونگی استفاده از آن را بلد نبودند، چرا که دست کشیدن دولت ها از درآمد های نفتی به معنای منت بار شدن مردم است همان روشی که بسیاری از کشور های دارای درآمد نفتی دنبال می نمایند. درآمد های نفتی در صندوق توسعه ای برای توسعه امروز و فردای آیندگان ذخیره می گردد و اقتصاد مردمی به دست مردم اداره می گردد، اما در نظام ما دولت می داند در صورت نفروختن نفت باید به مردم رجوع کند. اگر بخش خصوصی فعال گردد به دولت مالیات می پردازد و دولت بدون درآمد های نفتی مجبور به گذران امور خود از راستا مالیاتهاست؛ لذا آن موقع مجبوراست با بخش خصوصی همکاری خوبی داشته باشد؛ دولت مجبور به شنیدن حرف مردم واطاعت از آنهاست چرا که می خواهد از آن ها مالیات بگیرد؛ اگر این روال مانند همه جهان در ایران رخ داده بود ما نیز دارای احزاب بودیم و بسیاری از فعالیت های سیاسی و مالی به صورتی واقعی انجام می گرفت در این شکل است که مالیات دهنده حقوقی دارد و می تواند دولت را درباره فعالیت ها و تصمیم گیری هایش مورد بازخواست قرار دهد در حالی که دولت های ما همیشه مایل به پاسخ دادن به مردم نبوده اند و دلشان نمی خواهد کسی از آن ها سوالی کند از این جهت است که طلای سیاه فروخته اند و زندگی نموده اند و اینک که درآمد نفتی ندارند دست به جیب مردم می برند.

پیش بینی های مختلفی که عموما مبتنی بر سخت بودن شرایط مالی در سال آینده است عنوان می گردد تحلیل شما از شرایط پیش روی اقتصاد کشور چیست؟

بنده معتقدم به هیچ وجه نمی توان اقتصاد را نه برای سال آینده بلکه برای ماه های آینده نیز پیش بینی کرد، پیش بینی متکی بر خط کش ها و تراز های مالی با توجه به تاثیر پذیری اقتصاد از روابط سیاسی ما با جهان کمی سخت است چرا که با هیچ متر و معیار مالی نمی توان گفت: دو ماه دیگر در این کشور چه اتفاق مالی رخ خواهد داد.