سایه سنگین یک قانون بر سر نقدشوندگی بورس - فیس راز

ایسنا در ادامه نوشت: اواسط اسفندماه سال گذشته سازمان بورس در اطلاعیه ای اظهار داشت که حجم مبنا با توجه به افزایش ارزش معاملات در بیشتر نماد های بورس اوراق بهادار تهران و با هدف ارتقای سطح کارآمدی مدل محاسباتی تغییر کرده است. بر این اساس حجم مبنای کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در 10هزار سهام شرکت شد؛ به شرطی که حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکت ها برابر با 50 میلیارد ریال و حدبیشتر ارزش مبنا برای شرکت های با سرمایه 20 هزار میلیارد ریال و بالاتر، 120 میلیارد ریال و برای شرکت های با سرمایه کمتر از 20 هزار میلیارد ریال، 100 میلیارد ریال باشد. همچنین حجم مبنا برای تمامی شرکت های بازار های اول و دوم فرابورس ایران معادل چهار در 10 هزار تعداد سهام هر شرکت اعمال شد.

کارشناسان در زمان اطلاعیه مذکور، با توجه به شرایط آن روز های بازار سرمایه بر این باور بودند که تغییر نحوه محاسبه حجم مبنا مخصوصا برای سهم های کوچکی که پیش از این با ارزش معاملات روزانه کم، حدبیشتر رشد قیمتی مجاز روزانه را تجربه می کردند اقدام مثبتی است.

قانون مذکور درحالی هنوز اجرایی می شود که بازار سرمایه از مردادماه تا کنون روز های پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است؛ به طوریکه شاخص کل از محدوده دو میلیون واحد به کانال یک میلیون و 200 هزار واحد عقبگرد کرد و بیش از 500 سهم بورسی بین 30 تا 50 درصد اصلاح قیمت داشتند.

در این میان به نظر می رسد قانون افزایش حجم مبنا گریبان نقدشوندگی بازار سرمایه را گرفته و بعضی از سهام (مخصوصا سهم های کوچک و عمدتا سهم های فرابورسی) که تا قبل از اسفندماه سال 1398 به دلیل نداشتن حجم مبنا همپای بازار به تعادل می رسیدند و حرکت عادی خود را شروع می کردند، حالا مدت ها است که در صف های فروش قفل شده اند.

در واقع این سهم ها در روز های رشد شارپی بازار، رشد کردند و به اوج قیمت خود رسیدند، اما در روز هایی که بازار ریزشی شد، عرضه کننده برای فروش این سهم ها زیاد شده، اما خریدار کم است. این در شرایطی است که به دلیل قانون حجم مبنا، تعداد سهام زیادی جابجا نمی شود و در نتیجه افت قیمت ها کم شده است. این موضوع باعث شد زمانی که شاخص کل از 2 میلیون واحد به یک میلیون و 200 هزار واحد رسید، بسیاری از سهم های بزرگ هم همپای شاخص تا حتی 60 درصد نزول داشتند، اما به دلیل تعداد کم سهامی که از سهم های کوچک دست به دست می شد، این سهم ها نسبت به زمان اوج خود، افت قیمت را تجربه نکردند.

در این شرایط باز هم فروشنده برای این سهم ها وجود دارد، اما زمانی که خریدار مشاهده می کند که قیمت سهم متناسب با قیمت سهم های دیگر و شاخص کاهش نداشته است، رغبتی برای خرید ندارد و این موضوع باعث می شود این سهم ها در صف فروش قفل شوند.

البته موضوع در اینجا بحث ارزندگی سهام نیست بلکه به دلیل صف فروش زیاد، خریدار منتظر افت بیشتر قیمت یا منتظر شروع به خرید فرد دیگری برای این سهام می شود تا آن ها هم شروع به خرید کنند. درحالی 50 نماد به دلیل افزایش حجم مبنا در صف فروش قفل شده اند که بازار سرمایه شعار نقدشوندگی و شفافیت را یدک می کشد و جای خالی یک دستورالعمل جدید برای رفع این مشکل حس می شود.