ویشکا آسایش:زنان قدرتمند را دوست دارم - فیس راز

اعتماد در ادامه نوشت: سوده در این فیلم با جذبه خاصی که دارد با نیرومندی تمام بر مسائل غلبه می نماید و نه تنها کنترل خوبی روی رفتار و احساسات خود دارد که دیگران را هم تحت تاثیر قرار می دهد. از آن جنس آدم های تودار که از درون رنج می برند و در صورت بی تفاوت نشان می دهند. خود ویشکا آسایش معتقد است چنین نقش های درونی را بیشتر می پسندد؛ کاراکتر هایی که باید برای شان انرژی و وقت بگذارد تا متفاوت خلق شان کند. در ادامه مشروح مصاحبه با ویشکا آسایش را می خوانید:

خاطرم هست چند سال پیش در مصاحبه ای گفته بودید که منتظر یک نقش چالش برانگیز در سینما هستید و دل تان برای شخصیتی که با آن کشمکش داشته باشید تنگ شده؛ آیا سوده در فیلم گورکن از همان جنس کاراکتر و زن هایی بود که دوست داشتید، بازی کنید؟

سوده یکی از آن جنس زن هایی است که دلم می خواست آن را بازی کنم. در فکرم شخصیت های زیادی هست که می توانم و علاقه مندم آن ها را خلق کنم، در واقع نقش هایی که شخصیت دیگری باشند و فرصت متفاوت بودن را به من بدهند. سوده از همان جنس کاراکتر ها بود که برایم چالش و مبارزه به همراه داشت و با تمام سختی که با خود داشت خوشبختانه آن اتفاقی که می خواستم را برای من رقم زد.

از همان زمان نگارش فیلمنامه با کاظم ملایی همراه بودید؟ یا اینکه چگونه این همکاری شکل گرفت؟

خیر، برای حضور در این فیلم با من تماس گرفته شد و وقتی من فیلمنامه را خواندم تعجب هم کردم.

چطور؟

وقتی کارگردان های فیلم اول یا دوم در ژانری پیروز می شوند برای نقش های خوب فیلم شان بیشتر با بازیگرانی کار می نمایند که در قالب آن نقش ها امتحان شان را پس داده باشند و کمتر ریسک می نمایند تا از بازیگران متفاوت استفاده نمایند. پیش از فیلم گورکن بیشتر شخصیت هایی که به من پیشنهاد می شد، کمدی بود ولی وقتی نقش سوده را خواندم به آلاله هاشمی (دستیار کارگردان) به شوخی گفتم شما مطمئن هستید که من باید این نقش را بازی کنم؟ وقتی هم با آقای ملایی قرار دیدار گذاشتیم درباره چگونگی ایفای نقش سوده ساعت ها صحبت و بحث می کردیم، جلسات دورخوانی زیادی داشتیم و فیلمبرداری هم نزدیک به دو ماه طول کشید.

اگر اشتباه نکنم فیلمبرداری فیلم به قبل از شیوع کرونا مربوط می شد؟

خیلی قبل تر، شهریور 98 فیلمبرداری گورکن انجام شد.

چقدر با دنیا بینی کاظم ملایی آشنا بودید؟ از این حیث که او در زمره کارگردانان هنری- تجربی قرار می گیرد که شاید کار کردن با این دست افراد، ساده و راحت نباشد. ضمن اینکه دو فیلم کوپال (اولین ساخته او) و گورکن کاملا متفاوت هستند و در دو دنیای مجزا روایت می شوند.

تا آن موقع فیلم کوپال را ندیده بودم. ولی وقتی در فیلم دراکولا رضا عطاران بازی می کردم، لووان هفتوان آنجا با من همبازی بود، او به من گفته بود که در فیلمی با کارگردان جوان فیلم اولی بازی می نماید. برای همین نام کاظم ملایی از آنجا در خاطرم بود و وقتی قرار شد با او همکاری کنم، گفتم که اول باید کوپال را ببینم.

به عبارتی می توانیم بگوییم این فیلم همکاری پرریسکی به تعداد می رفت.

بله هم برای کاظم ریسک داشت که چهره من را باید در قالب یک مادر متفاوت نشان می داد و هم برای من ریسک بود البته بازی در چنین نقشی خواسته من بود و تمایل داشتم در کار نو با شخصیت متمایز از دیگر نقش هایی که بازی نموده بودم، حضور داشته باشم. ولی برای کاظم ریسک بیشتری داشت، چون که باید شکل همیشگی مرا برای مخاطب می شکست.

چقدر فاصله گرفتن از نقش های کمدی که سال ها برعهده می گرفتید و حتی به نوعی در این مدل تثبیت شدید، از شما زمان گرفت؟

خیلی کار سختی بود از این نظر که باید کاملا از قالب همیشگی خارج می شدم. یعنی روی نوع راه رفتنم باید دقت می کردم، لحن صحبت کردنم باید متفاوت می شد میمیک صورت باید تغییر می کرد همه حرکات بدنم باید عوض می شد و نکته مهم دقت عجیب کاظم ملایی بود و شناخت عجیبی که از من داشت، کاملا به نحوه بیان و نوع بازی من مطلع بود و جنس بازی مرا می شناخت. لحظه به لحظه بازی مرا کنترل می کرد. حین فیلمبرداری دورخوانی و تمرین های مکرر مدام مراقب من بود که از شخصیت سوده جدا نشوم.

در این فیلم ویشکا آسایش مادری را خلق نموده که دنیا پرقدرتی دارد و همین طور زنی که صاحب شخصیت منحصر به فردی است، یعنی با قدرت تمام روی احساسات خود غلبه می نماید و کنترل خوبی روی کوچک ترین رفتار خود دارد. می توانیم بگوییم شخصیت زن در این فیلم بسیار توانمند نشان داده شده است برخلاف برخی فیلم ها که تصویر ضعیف و شنماینده ای از زن ارایه می دهند.

بی اغراق بگویم که واقعا می خواستم سوده چنین توانایی داشته باشد. خلق و خوی سوده در فیلم گورکن مرا یاد اخلاق مادرم می انداخت. مادر من زن سردی نیست، اما همواره جذبه ای در نگاهش هست که تاثیر خودش را می گذارد. از همان دوران کودکی نگاه جدی او برای ما کافی بود.

یادم نمی آید در طول دوران بچگی حتی یک بار دست روی من بلند نموده باشد و هرگز در زندگی ام صدای بلند مادرم را نشنیدم. اما وقتی شیطنت می کردیم کافی بود چشم غره به ما برود همان چشم غره برای مان کافی بود تا آرام بگیریم و ساکت شویم.

خیلی دوست داشتم در فیلم گورکن هم من نقش مادری را بازی کنم که چنین قدرتمند و در عین حال متفاوت باشد. به این نکته توجه داشته باشید که هیچ وقت عشق مادر به فرزندش کم نمی گردد آنچه مهم است چگونگی ابراز عشق است و ری اکشن هایی است که بسیار اهمیت دارد.

برخی آدم ها روحیه درونی بسیار بالایی دارند و سوده در این فیلم از این جنس زن ها بود. او با گم شدن فرزندش بلافاصله دست و پایش را گم نمی نماید و به خود مسلط است و حتی به اطرافیان خود هم گوشزد می نماید که خودشان را کنترل نمایند.

همین طور است، سوده از آن جنس مادر های تودار است که از درون رنج می برند. نکته ای که با کاظم تصمیم گرفتیم مادر فیلم از این جنس باشد و بیرون گرا نباشد و خب طبیعتا همین شخصیت درون گرا کار را بسیار سخت تر می کرد و از آنجایی که من حین کار به کارگردان وابستگی زیادی دارم دوست داشتم کاظم همه چیز را درنظر بگیرد.

حین دورخوانی و تمرین چه برنامه ریزی برای دستیابی به تفاوت و تکامل این شخصیت داشتید؟

برای اینکه به آنچه می خواستیم نزدیک شویم تمام خصوصیات و حس های سوده را به صورت نمودار ترسیم کردیم و از آنجایی که کل اتفاقات اصلی این فیلم در یک روز می گذشت ولی فیلمبرداری از نظر توالی صحنه ها جابه جایی زیادی داشت و سکانس ها را عقب و جلو می گرفتیم به عبارتی تداوم سکانس نداشتیم ما در این نمودار حس سوده (مادر) را کنترل می کردیم.

یعنی درجه مقدار حس این مادر را میزان می گرفتیم که در سکانس ها مقدار بروز احساساتی که از خودشان نشان دهد چقدر باید باشد که در عین حال این توالی کاملا حفظ گردد و اوج واکنش مادر کجا باید باشد؛ و آنجایی که لباس بچه (ماتیار) جلوی در خانه پیدا می گردد این مادر خونسرد به یک باره منفجر می گردد.

آن صحنه برای من بسیار دردناک بود. به این معنی که وقتی مادری با لباس بچه اش روبرو می گردد، فکر های منفی گوناگونی فکرش را در بر می گیرد، چون کودک او را لخت نموده اند و لباس او را برایش فرستاده اند از تجاوز تا کشته شدن کودک در فکر مادر عبور می نماید و این مساله بسیار تلخ است و نقطه اوج و از هم پاشیدن مادر در همین صحنه متجلی می گردد.

اما ما در این صحنه چه کردیم وقتی مادر با این صحنه روبرو می گردد به یک باره بی اختیار می گردد و فریاد می کشد و به مرز فروپاشی می رسد، ولی بعد از آن به خود می آید زانوی غم بغل نمی گیرد و با خود فکر می نماید چه کند تا شانس از دست ندادن فرزندش را حفظ کند. از این منظر تمام این صحنه ها به لحاظ حسی در نمودار درجه بندی شده بود. به این خاطر است که می گویم نقش سوده برای من سخت، اما بسیار مجذوب کننده بود.

از آنجایی که خودتان فرزند در همین سن و سال دارید به نظر می رسد درک چنین موقعیت هایی برای شما راحت تر هم می بود و اجازه نمی داد ری اکشن های شما مصنوعی جلوه کند، موافقید؟

به هر حال مادر بودن به درک موقعیت یاری می نماید هر چند صحنه ها بسیار تلخ است.

نکته مهمی که در فیلم گورکن بسیار مشهود است وجه قصه گویی آن است، آیا جنبه اجتماعی و داستان گوی فیلم گورکن هم برای شما حایز اهمیت بود؟ اینکه مخاطب را برای لحظاتی سرگرم می کرد.

اتفاقا فیلم های قصه گو را خیلی دوست دارم اینکه بخواهی بدانی ادامه ماجرا چه می گردد و شخصیت ها را کشف کنی، از آن فیلم هایی است که دوست داری یک بار دیگر ببینی. بله سوای از نقش متفاوتی که برعهده من بود از این لحاظ هم قصه گورکن را خیلی دوست دارم.

اما نکته ای که این وسط وجود دارد عدم پرداخت برخی شخصیت هاست که به نظر می رسد مهم ترین علت این مساله، تمرکز زیاد روی بخش مسائل خانه و گم شدن فرزند باشد. البته اشاره هایی به ابعاد تمام شخصیت ها می گردد ولی معرفی کوچکی از آن ها می گردد، مثلا علت اختلاف پدر و دختر و اینکه چرا دختر فامیلی خود را تغییر می دهد هیچ شرحی داده نمی گردد. نظر شما چیست؟

نظر من این است که همین میزان پرداخت کفایت می کرد، چون قصه اصلی مربوط به گم شدن ماتیار و کوشش مادر برای پیدا کردن بچه است. به عبارت دیگر شخصیت های دیگر برای پیش بردن داستان به قصه اضافه می شوند و به میزان لازم هم با سوده در ارتباط هستند و مخاطب هم شناخت خوبی از آن ها کسب می نماید.

اگر به همه شخصیت ها به یک میزان پرداخت می شد قصه شکل دیگری می گرفت ضمن اینکه در ادامه داستان، باید همه آن ها به خاتمه می رسیدند و مدام ماجرا باز و باز تر می شد و در آخر آن ها بلاتکلیف می ماندند. به نظرم هر کدام به میزان جرقه و احتیاج داستان حضورشان بسیار تاثیرگذار و در عین حال منطقی هم بود.

ولی انصافا کودک قصه (ماتیار) هم از لحاظ ظاهری (زال) و هم از نظر کیفی خوب از پس نقش برآمد. ارتباط با او چطور بود؟

ماتیار بی نظیر بود. انتخاب به شدت متفاوت و خوبی هم بود. روز اول کار خیلی خجالت می کشید. ساعت ها با او حرف می زدم و بازی می کردم، یک بازی بود به نام بازی دست که من و خواهرم در بچگی با هم می کردیم که در فیلم هم من و ماتیار از این بازی استفاده کردیم. به او گفتم که من الان مادر تو هستم و تمام کوششم را کردم تا فضای سنگین او را بشکنم و او هم خیلی خوب همراهی می کرد.

متفاوت بودن چهره او در پذیرش داستان از جانب مخاطب هم تاثیر بالایی دارد.

کاملا موافقم. متفاوت بودن چهره او و بعلاوه خاص بودن نگاهش کاملا گواه این است که ما با چه بچه باهوشی همراه هستیم و نکته مهم تر اینکه بچه های امروز به خوبی در تکنولوژی وارد هستند.

اینکه بچه های کوچک بیش از میزان به تکنولوژی وابسته هستند در این فیلم هم جنبه هشدار دارد و هم وجه مثبت.

وقتی بچه ده ساله بداند بیت کوین چیست شما باید تا انتهای ماجرا را بخوانید. همان طور که در فیلم هم نشان داده می گردد خیلی از ما با واژه بیت کوین آشنا نیستیم حتی مادر در اینترنت سرچ می نماید تا بداند بیت کوین اصلا چیست، ولی ماتیار این موضوع را کاملا می داند.

بچه های امروزی متاسفانه یا خوشبختانه از همه چیز سر در می آوردند و همه چیز می دانند و زیاد می دانند. من همسن این بچه ها بودم یا دوچرخه سواری می کردم یا از درخت بالا می رفتم یا روی دیوار بودم اطلاعاتم فقط در حد دانش مدرسه بود. این چیز هایی که برخی وقت ها پسر خودم می داند باعث تعجبم می گردد. از علم ستاره شناسی بگیر تا انیمیشن و انواع و اقسام گیم و... مغزم هنگ می نماید از این همه اطلاعات او. برخی وقت ها من از پسرم اطلاعات می گیرم و از او می خواهم برخی نکات را برای من شرح دهد. به جرات می گویم خیلی از این بچه ها عقب تریم.

و خاتمه بندی فیلم هم دور از انتظار بود. خودتان موافق این اتفاق بودید؟

خیلی ها از من سوال کردند چرا این خاتمه بندی؟ و چرا خاتمه بندی با ماتیار تمام می گردد؟ من در جواب به آن ها گفتم کاملا معین است که چرا باید ماتیار انگیزه ای بر این خاتمه باشد. اصلا بیس و اساس قصه ماتیار است. راجع به خاتمه بندی هم زیاد با کاظم کوشش کردیم تا متفاوت باشد و به نکته ای برسیم که هیچ کس انتظار آن را نداشته باشد. حتی روی ری اکشن مادر و پدر هم بحث زیاد داشتیم که آن ها در برخورد با این ماجرا چه نمایند، چون این خاتمه با هزار ری اکشن می توانست همراه باشد.

گورکن در اکران با بدشانسی روبرو شد کاملا معین بود سازندگان علاقه زیادی به اکران فیلم داشتند، نظر شما چیست؟

به نظر من فیلمی که در شبکه نمایش خانگی اکران می گردد آسیب زیادی می بیند، برخی فیلم ها روی پرده سینما جلوه زیباتری دارند و بیشتر با مخاطبان ارتباط برقرار می نمایند بعلاوه در سالن سینما جو و انرژی آدم هایی که فیلم را نگاه می نمایند بسیار تاثیرگذار است ولی در شبکه نمایش خانگی در قاب تلویزیون که کوچک است کیفیت کار بسیار پایین می آید. خیلی دوست داشتم و آرزوی من بود گورکن بر پرده سینما ها اکران می شد.

خانم آسایش با این نقش سخت و پرچالشی که برعهده گرفتید به نظرتان نمی آید از این پس باید کمی محتاط تر دست به انتخاب نقش ها بزنید؟

چرا خیلی دلم می خواهد چنین نقش هایی را بازی کنم. کاراکتر هایی که باید برای شان انرژی بگذارم و یک جور هایی بعد از بازی خالی می شوم. وقتی در تئاتری بازی می کنم چنین احساسی دارم اینکه کیف می کنم از نقشی که برعهده گرفتم و کاملا خالی می گردد. سوده هم از همین دست بود فشار بسیار زیادی را تحمل کردم ولی سرشار از حس خوب بودم از اینکه یک چیزی خلق کردم خیلی خشنود بودم. فکر می کنم راه درازی دارم و می توانم نقش های خوبی بازی کنم.